De Defensie-site strekt zich uit over een gebied van 90 hectare langs de Leopold III-laan en bevindt zich voor een deel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (gemeentes Evere en Brussel-Stad) en voor een deel in het Vlaams Gewest (gemeente Zaventem). Een derde van de site werd in mei 2017 vrijgemaakt naar aanleiding van de verhuis van de NAVO-activiteiten. De rest van de gebouwen huisvest het bilateraal samenwerkingsprogramma 'Partnerschap voor vrede' en het huidige hoofdkwartier van Defensie (Kwartier Koningin Elisabeth).
TOP Noordrand wil samen met de andere partners komen tot een duurzaam, ambitieus en intergewestelijk coherent plan voor de ontwikkeling van de vrijgekomen terreinen en de nabije omgeving dat een voorbeeld stelt voor de toekomstige ontwikkelingen in dit stadsdeel, met volgend stedenbouwkundig principe:
- een geconcentreerde verdichting in een strook van +- 400 m langs de Leopold 3-laan;
- een coherent landschap met verschillende gebruiken (natuur, recreatie, landbouw) ten zuiden daarvan.
Door de ligging van de Defensie-site op de gewestgrens vormt de reconversie ervan een pilootproject voor interregionaal overleg. Er werd een gewestelijk akkoord (24/5/2019) gesloten ter afstemming van een Brussels Richtplan van Aanleg (RPA) https://perspective.brussels/nl/stadsprojecten/strategische-polen/defensie-site en een Vlaams Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) voor de site en omgeving.
Er werd ook een federaal akkoord (29/5/2019) gesloten dat de inplantingszones bepaald voor een nieuw Defensie -Hoofdkwartier en een 5e Brusselse Europese school op de site.
Vanaf 2020 zullen perspective en Omgeving samen een pluri-disciplinair team aansturen voor de stedenbouwkundige en milieu-onderzoeken en de opmaak van een GRUP en RPA voor de Defensie-site en omgeving. Lastenboeken + bMa-nieuwsbrief
Een enorm potentieel voor de ruimtelijke ordening
Er werden al verschillende verkennende studies uitgevoerd naar het potentieel van de Defensie-site en de mogelijkheden voor de ruimtelijke inrichting ervan. Op verzoek van het Brussels en het Vlaams Gewest werd een definitiestudie uitgevoerd in drie fasen:
- een interne diagnose door perspective.brussels;
- een stedenbouwkundige studie door de bureaus 1010, Güller-Güller, Boom Landscape Architects en Buck Consultants, gecoördineerd door perspective.brussels en Omgeving Vlaanderen;
- aanbevelingen over een reeks richtlijnen voor de site.
Ruimtelijke principes voor de herinrichting van de site en omgeving
Uit de definitiestudie en werksessies met de verschillende actoren komen een reeks principes voor de stedelijke en landschappelijke ontwikkeling van de Defensie-site en omgeving naar voor. De vele ruimte die vrijkomt op de strategisch gelegen Defensie-site vormt een unieke kans om een voorbeeld te stellen voor de toekomst voor dit deel van de Brusselse Noordrand. Het Brussels en Vlaams gewest wensen op de site een verdichte stedelijke ontwikkeling langs de goed bereikbare Leopold 3-laan te combineren met een grootschalige open-ruimte-corridor ten zuiden daarvan. synthese-nota
Stedelijke ontwikkeling
De Leopold III-laan wordt versterkt tot internationale park-boulevard met een continu landschappelijk kader, waar de verschillende vervoersmodi (voetgangers, fiets-GEN, tram, auto) in ingebed worden en aansluitend een aantal publieke voorzieningen. Op de Defensie-site worden binnen een zone van 400 m langs de laan voorzien:
- het nieuwe Hoofdkwartier Defensie;
- een 5e Europese school;
- langs Brusselse kant: een verdichte en gemengde stadswijk;
- langs Vlaamse kant: een zone voor economische activiteiten.
-
Landschappelijke ontwikkeling
De begraafplaatsen van Brussel, Evere en Schaarbeek, het zuidelijk deel van de Defensie-site en het Woluweveld vormen samen een landschapsfiguur van ongeveer 200 ha met een uniek open ruimte-potentieel voor de Noordrand. Bedoeling is dat deze ruimte als grootstedelijke stadslong ervaren en gebruikt wordt. Hierbij wordt uitgegaan van volgende ambities:
- het vergroten van de landschappelijke coherentie;
- het maximaliseren van biodiversiteit en ecosysteemdiensten;
- een ecologische corridor ontwikkelen tussen het Brussels en het Vlaams Gewest;
- automobiliteit afbouwen en een actief mobiliteitsnetwerk ontwikkelen.
-
De landschapsfiguur is onderdeel van een regionale groen link (tussen Schaarbeek en Zaventem) en geeft naast een publieke en ecologische meerwaarde een meerwaarde aan de geplande ontwikkeling. Er worden verbindingen voor actieve mobiliteit voorzien tussen stad en hinterland en tussen de omliggende wijken: Haren, Diegem, St-Lambrechts en St-Stevens-Woluwe en Kraainem). De verbinding met de multimodale pool Bordet is essentieel.
Het zuidelijk deel van de Defensie-site wordt ontwikkeld tot ecologisch landschapspark met delen natuur en bos, delen park en delen stadslandbouw. Er wordt onderzocht of delen van het huidige Defensie-hoofdkwartier kunnen worden gerecupereerd. Het Vlaams Gewest wenst de oppervlakte toegankelijk groen in de rand uit te breiden en voorziet minimum 20 ha bos op de site.
Burgerbevraging
Vanaf 2 september tot 17 oktober 2019 organiseerde perspective.brussels, conform aan artikel 3§4 van het Brussels besluit van 3 mei 2018, een informatie- en participatiemoment m.b.t. het RPA. Op 17 september 2019 werden diagnostiek en ambities in het Da Vinci Science Park (Jules Bordetlaan 11, 1140 Evere) gepresenteerd. presentatie 17 september
